Slapen op vakantie
04/07/2025
De overgang van een babybed naar een groter bed is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van je kind. Het lijkt misschien een eenvoudige stap die bij het opgroeien hoort, maar zo vanzelfsprekend is het niet. Je kindje neemt afscheid van een veilige, vertrouwde plek en krijgt plots een nieuwe vrijheid waar niet elke peuter op dezelfde leeftijd klaar voor is. In deze blog help ik je stap voor stap door deze overgang.
Wanneer is je kindje er klaar voor?
De meeste kinderen maken de overstap ergens tussen 2,5 en 4 jaar. Het is een grote stap, die je beter niet te vroeg zet. Je kindje moet er emotioneel en cognitief aan toe zijn. En net dat is niet altijd het geval, omdat er vaak ook andere factoren meespelen.
Denk aan:
- De geboorte van een broertje of zusje
- De hoop dat bepaalde slaapproblemen opgelost raken
- Het idee dat bij de start op school ook een groter bed hoort
- Een verhuis of andere gezinsveranderingen
- …
Als de overgang te vroeg gebeurt, samenvalt met andere veranderingen, of je kindje er nog niet klaar voor is, dan kunnen er nieuwe slaapuitdagingen ontstaan. Zoals: telkens uit bed komen bij bedtijd of ‘s nachts, moeilijker alleen in slaap vallen doordat het veilige gevoel van het babybed wegvalt, enz.
Hoe weet je of je kindje er klaar voor is?
Zolang je kindje goed slaapt in het babybed, er genoeg ruimte is en hij of zij er zelf niet om vraagt, zou ik het zo laten.
Sommige kindjes vragen er op een bepaald moment zelf naar, omdat ze gehoord hebben dat een klasgenootje een nieuw bed heeft, of omdat ze hetzelfde willen als broer, zus, neefje of nichtje.
Ook veiligheid kan een reden zijn om over te stappen, bijvoorbeeld als je kindje uit het babybed klimt.
Stel realistische verwachtingen
Wanneer je kindje overstapt naar een groot bed, verwacht je dat hij of zij daar ook flink in blijft liggen na het bedtijdritueel. Dat is een logische verwachting, maar voor je kind niet evident. Dit vraagt immers om impulscontrole (eerst nadenken voor je iets doet) — en die vaardigheid is bij jonge kinderen nog volop in ontwikkeling.
Je kindje begrijpt dus wél wat je zegt (“je blijft in bed als het licht uit is”), maar het daadwerkelijk doen is vaak nog te moeilijk op die leeftijd.
Let ook op dat andere ontwikkelingsmijlpalen een invloed kunnen hebben op de slaap, zoals:
- Het wegvallen van het laatste dutje
- Zindelijk worden
- Een verhoogde behoefte aan nabijheid
Dat alles kan zorgen voor moeilijker inslapen, meer nachtelijk wakker worden, enzovoort.
Wat als de overgang moeilijk verloopt?
Kijk naar de behoefte achter het gedrag van je kindje.
- Vindt hij of zij het spannend?
- Is je kindje bang?
- Weet het nog niet goed wat er verwacht wordt in dat nieuwe bed?
Wat het belangrijkste blijft: dat je kindje ontspannen en met een veilig gevoel kan gaan slapen. Een rustig, gezellig bedtijdritueel helpt daarbij. Hoe dat er verder uitziet, verschilt van kind tot kind.
Voor het ene kind is het genoeg te weten dat mama of papa in de buurt is of nog even komt kijken. Een ander kindje voelt zich pas veilig als jij even bij hem of haar blijft in de kamer.
Komt je kindje telkens uit bed? Dan kan jouw nabijheid net helpen om tot rust te komen en in bed te blijven. Een bedtijdstrijd is voor niemand fijn, beter voorkomen dan genezen. En kon je kindje voor de overstap wel zelfstandig in slaap vallen zonder jouw aanwezigheid? Dan is jouw hulp nu vaak maar tijdelijk en kan je dit nadien geleidelijk weer afbouwen.
Je kan er ook voor kiezen om je kindje telkens rustig terug naar bed te brengen zonder in de kamer te blijven. Maar ook dan is het zinvol om te begrijpen waarom je kind uit bed komt, en samen naar een oplossing te zoeken.
Wat je aanpak ook is: leg goed uit wat je verwacht, en blijf daarin duidelijk en consequent. Rekening houden met de noden van je kind betekent niet dat er geen grenzen mogen zijn.
In sommige gevallen is een tijdelijke terugkeer naar het spijlenbed een goede oplossing — zeker als blijkt dat je kindje er écht nog niet klaar voor was.
Hulpmiddelen die kunnen helpen
- Een slaaptrainer
Die maakt visueel wanneer je kindje in bed moet blijven en wanneer het tijd is om op te staan. - Een beloningssysteem
Voor sommige kindjes een extra stimulans. Als je het gebruikt, maak je verwachtingen dan concreet en haalbaar. ‘Flink slapen’ is veel te vaag. Kies één kleine, duidelijke afspraak, zoals:
“Je blijft in bed tot het lichtje groen is” of
“Je bent stil nadat het licht uitgaat”.
Verwacht geen perfectie. Is het vandaag niet gelukt? Dan is morgen weer een nieuw oefenmoment. - Positieve formuleringen
Zeg wat je wél verwacht in plaats van wat je niet wil.
✔️ Je blijft in bed nadat het licht uit is
✖️ Je komt niet uit bed - Geduld
Geef het proces de tijd die het nodig heeft.
Veel succes!
